เป็นเส้นเลือดขอดอันตรายไหม ต้องรักษายังไง

มีหลายคนสงสัยว่าการเป็น เส้นเลือด ขอด อันตราย ไหม จำเป็นต้องรักษาหรือไม่ ถ้าไม่รักษาจะส่งผลกระทบยังไงกับคนไข้
หัวข้อนี้หมอจะมาเล่าถึงอาการของเส้นเลือดขอดอย่างละเอียดกันค่ะ

เส้นเลือดขอดคืออะไร

เส้นเลือดขอด คือ เส้นเลือดที่เกิดความผิดปกติของผนังหลอดเลือด ไปจนถึงลิ้นในหลอดเลือด มักจะเกิดที่หลอดเลือดดำที่ขา มีลักษณะโป่งพอง มองเห็นได้ที่ผิวหนัง โดยสาเหตุหนึ่งของการเกิดเส้นเลือดขอดคือ ความสูงและพฤติกรรมการยืนนานนั่งนาน

เมื่อเรายืนนานนั่งนาน เลือดจะลงไปอยู่ที่เท้าเป็นส่วนใหญ่ กล้ามเนื้อน่องจะเป็นตัวช่วยในการบีบเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ ถ้าคนไข้มีกล้ามเนื้อขาไม่แข็งแรง หรือผนังหลอดเลือดไม่แข็งแรง ทำให้ผนังหลอดเลือดเกิดการโป่งตัวออกเพราะต้องรับเลือดปริมาณมากๆไว้เป็นเวลานานๆ หรือถ้าคนไข้ตัวสูง กว่าที่กล้ามเนื้อจะบีบเลือดกลับเข้าสู่หัวใจได้ต้องต้านกับแรงโน้มถ่วงมากกว่าคนทั่วไป ทำให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นเส้นเลือดขอดมากกว่าคนที่เตี้ยกว่า

อาการของเส้นเลือดขอดมีอะไรบ้าง

อาการของเส้นเลือดขอดมีหลากหลายมาก ตั้งแต่ที่เราเห็นหลอดเลือดฝอยที่ผิวหนัง บางคนมีเส้นเลือดปูดนูน ขาบวม ปวดขา ไปจนถึงการเกิดผื่นผิวหนังและ แผลเรื้อรังจากเส้นเลือดขอด ซึ่งอาการของเส้นเลือดขอดเราแบ่งเป็น 6 ระยะด้วยกัน ตามระบบ CEAP Classification ดังนี้

1.ระยะ C0 เป็นระยะปกติที่ยังไม่มีอาการของเส้นเลือดขอดให้เห็น

2.ระยะ C1 เป็นระยะที่เห็นเส้นเลือดฝอยที่มีขนาดไม่เกิน 3 mm ตามผิวหนัง

3.ระยะ C2 เป็นระยะที่เห็นเส้นเลือดขอดขนาดมากกว่า 3mm ตามผิวหนัง

4.ระยะ C3 เป็นระยะที่มีปัญหาเรื่องขาบวมที่เกิดจากเส้นเลือดขอด

5.ระยะ C4 มีความผิดปกติที่ข้อเท้าเห็นเป็นสีผิวที่เข้มขึ้น

6.ระยะ C5 คนไข้เคยเป็นแผลเรื้อรังมาก่อนและรักษาหายแล้ว

7.ระยะ C6 คนไข้มีปัญหาแผลเรื้อรังที่ข้อเท้า

นอกเหนือจากนี้อาจพบอาการร่วมอื่นๆที่ไม่ได้กำหนดเป็นระยะใน CEAP Classification แต่จัดเป็นอาการของเส้นเลือดขอดคือ มีการปวดขา ไม่สบายขา หนักๆที่ขา  เป็นตะคริวที่ขา หรือไม่สบาย คันยุบยิบที่ผิวหนังบริเวณที่เป็นเส้นเลือดขอด

จะเห็นได้ว่าเส้นเลือดขอดสร้างปัญหาเกี่ยวกับการใช้ชีวิตประจำวันของคนไข้ได้อย่างมาก ในทางยุโรปเคยมีการศึกษาเกี่ยวกับเส้นเลือดขอดว่ามีผลกระทบกับการประกอบอาชีพหรือส่งผลกระทบต่อภาคธุรกิจในประเทศเยอรมัน ในเรื่องของวันลาทำงาน ของคนไข้ที่เป็นเส้นเลือดขอดที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาล นับรวมเป็น 2 ล้านวันโดยที่คนไข้ต้องรักษาตัวในรพ.รวมกันถึง 1.2 ล้านวัน และมีค่ารักษาภาวะแทรกซ้อนของเส้นเลือดขอดสูงถึง 1.5 ล้านยูโร

เส้นเลือดขอดเป็นโรคที่พบได้บ่อยมากกว่า 30% ของประชากร ทำให้หลายคนสงสัยว่าการที่ไม่รักษาเส้นเลือดขอดที่เป็นจะเกิดอะไรขึ้น

เป็น เส้นเลือด ขอด อันตราย ไหม

จากระยะอาการที่หมอได้กล่าวไปแล้วว่ามีถึง 6 ระยะ มีแบ่งอีกย่อยๆคือ เส้นเลือดขอดระยะเริ่มต้น และระยะรุนแรง

คนไข้มักสอบถามหมอว่าถ้ามีเส้นเลือดขอด ไม่รักษาอันตรายมั้ย

จะมีอันตรายในเรื่องของภาวะแทรกซ้อน เมื่ออาการเข้าสู่ระยะรุนแรง ตั้งแต่อาการไม่พึงประสงค์ที่สร้างความรำคาญ อย่างเช่น การปวดขา ขาบวม ไม่สบายขา การเป็นตะคริว จนถึงการเกิดแผลเรื้อรัง

ปัจจุบันเรายังไม่สามารถคาดคะเนได้ว่าเมื่อเรามีเส้นเลือดฝอย หรือเส้นเลือดขอดที่ขาแล้วจะเปลี่ยนจากระยะเริ่มต้นไปเป็นระยะรุนแรงเมื่อไหร่ เพราะ ปัจจัยการเกิดเส้นเลือดขอดนั้น มีหลายสาเหตุมากๆ ตั้งแต่กรรมพันธุ์ พฤติกรรม ส่วนสูง น้ำหนัก ฯลฯ

(สามารถคลิกที่ข้อความเพื่ออ่านรายละเอียดสาเหตุของการเกิดเส้นเลือดขอดได้เลยค่ะ)

เมื่อไหร่ควรจะเริ่มทำการรักษาเส้นเลือดขอด

หมอขอแบ่งออกเป็นตามจุดประสงค์ของการรักษาดังนี้นะคะ

1.รักษาเพื่อความสวยงาม

กรณีที่เป็นเส้นเลือดขอดในระยะเริ่มต้นหรือระยะ C0-C1 คือมีเส้นเลือดฝอย ที่ขา ยังไม่เป็นเส้นเลือดขอดสีเขียวๆ กลุ่มนี้ไม่ได้มีเกณฑ์ตายตัว ว่าต้องเริ่มรักษาเมื่อไหร่ ระยะขึ้นกับความพอใจของคนไข้ เลยค่ะ ไม่ได้มีข้อบังคับว่าฉีดเร็วจะดี หรือฉีดช้าๆจะดีกว่าค่ะ

2.รักษาเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน

กรณีเป็นเส้นเลือดขอดในระยะรุนแรง เช่น มีอาการขาบวม ปวดขา เป็นแผล ฯลฯ แล้วมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน กรณีนี้เป็นจุดที่ใช้ในการกำหนดว่าควรรับการรักษาแล้ว วิธีการรักษาหลายๆอย่างก็มีเพื่อการลดภาวะแทรกซ้อนที่ไม่พึงประสงค์นั้นเอง

มีวิธีการดูแลตัวเองยังไงเพื่อป้องกันหรือชะลอการเกิดเส้นเลือดขอด

1.หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอด เช่น การยืนนาน นั่งนาน กล้ามเนื้อขาต้องทำงานหนักในการบีบเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ

2.ออกกำลังกายกล้ามเนื้อต้นขาและน่องให้แข็งแรง เพื่อช่วยในการบีบเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ

3.ใส่ถุงน่องเพื่อป้องกัน หรือชะลอการเกิดเส้นเลือดขอดใหม่ โดยถุงน่องต้องเป็นถุงน่องเส้นเลือดขอดที่มีแรงดันผ้าเหมาะสมกับระยะเส้นเลือดขอดที่เป็น สามารถดูวิธีการเลือกถุงน่องให้เหมาะสมได้โดยคลิกที่บทความเลยค่ะ

4.การนอนยกขาสูงเป็นการช่วยการไหลของเลือดกลับเข้าหัวใจได้บางส่วน อาจไม่ได้ช่วยเป็นหลักถ้าตอนกลางวันต้องยืนนานหรือนั่งนานมาทั้งวัน แนะนำว่า ระหว่างวันใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอดจะช่วยได้มากกว่า การนอนยกขาสูงเป็นเพียงเพื่อลดอาการขาบวมหรือปวดขาที่เป็นภาวะแทรกซ้อนเท่านั้น

5.ไม่มีการรักษาด้วยการใช้ยากินหรือยาทา มีเพียงยากลุ่ม Flavonoid หรือ ที่รู้จักกันว่า Daflon ที่ใช้รักษาริดสีดวง เป็นเหมือนยาที่ช่วยบำรุงหลอดเลือด แต่ไม่สามารถรักษาเส้นเลือดขอดให้ดีขึ้นได้ ดังนั้นจึงไม่ควรหลงเชื่อคำโฆษณา ยากินหรือยาทาเส้นเลือดขอด

วิธีการรักษาเส้นเลือดขอด

1.ใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอดเป็นประจำ

เพื่อชะลอการเกิดเส้นเลือดขอดใหม่ และเป็นการรักษาเสริมของการรักษาเส้นเลือดขอดวิธีอื่นๆอีกด้วย

2.ฉีดสลายเส้นเลือดขอด

เป็นการใช้ตัวยา กลุ่ม Sclerosant ฉีดเพื่อทำลายเส้นเลือดขอดเหล่านั้น โดยตัวยามีหลากหลายรูปแบบ ซึ่งในหัวข้อนี้หมอมีรายละเอียดไว้ในบทความ ยาฉีดสลายเส้นเลือดขอด แบบไหนดี สามารถใช้ในการฉีดสลายเส้นเลือดขอดขนาดเล็กไปจนถึงเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ได้

3.การเลเซอร์เส้นเลือดขอด

เป็นการรักษาเส้นเลือดขอดที่มีขนาดเล็กๆ มักจะเล็กกว่า 1mm เป็นส่วนใหญ่ ที่ไม่สามารถฉีดสลายเส้นเลือดขอดได้ ปัจจุบันมีการพัฒนาเลเซอร์ให้ดีขึ้นและยิงเส้นใหญ่ได้มากขึ้น แต่มีค่าใช้จ่ายสูงและต้องทำหลายครั้ง

4.การจี้ปิดหลอดเลือดดำใหญ่

กรณีนี้มีการใช้ทั้งเลเซอร์ คลื่นความถี่วิทยุ จะสอดสายเข้าไปแล้วใช้คลื่นต่างๆในการทำลายหลอดเลือดดำใหญ่ที่มีลิ้นในหลอดเลือดผิดปกติ มักจะใช้แก้ไขเส้นเลือดขอดที่ขนาดใหญ่อาจจะปูดนูนแล้ว แต่ยังไม่ขดเคี้ยวมาก เพราะ การสอดสายจะทำได้ยากในกรณีที่เป็นเส้นใหญ่ปูดนูนมากๆแล้วก็ขดเคี้ยวมากๆ

5.การผ่าตัดเอาเส้นเลือดขอดทิ้ง

กรณีที่เป็นเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่และปูดนูนมาก หมอจะพิจารณาใช้การผ่าตัด ถ้าไม่สามารถสอดสายเข้าไปจี้ปิดหลอดเลือดได้ สมัยก่อนนิยมผ่าตัดแบบตลอดเส้น ซึ่งเป็นแผลยาว คนไข้ต้องรักษาตัวเป็นเวลานาน

ปัจจุบันใช้เป็นการผ่าตัดเฉพาะจุดที่นูนมากๆ แทนทำให้แผลเล็กกว่าเดิมมากและไม่ต้องพักฟื้นนาน ดังนั้นไม่ต้องกลัวนะคะ ไม่อยากให้ทิ้งไว้นานเพราะถ้าเป็นแผลเรื้อรังแล้ว จะทั้งเสียเวลารักษาแผล เสียเวลารักษาเส้นเลือดขอด เสียค่าใช้จ่ายสูงอีกค่ะ

อยากรักษาเส้นเลือดขอดต้องทำยังไงดี

โดยทั่วไปแล้วกรณีที่เป็นเส้นเลือดฝอย หรือเส้นเลือดขอดระยะเริ่มต้น ถ้ากังวลเรื่องของความงาม ใส่ขาสั้นไม่สวยใส่กระโปรงไม่สวย สามารถใช้ การใส่ถุงน่องเส้นเลือดขอดเป็นประจำร่วมกับการฉีดสลายเส้นเลือดขอดในการรักษาได้ค่ะ อาจจะต้องฉีดหลายครั้ง แล้วแต่ตัวยาที่ใช้

สนใจฉีดสลายเส้นเลือดขอด หรือถุงน่องเส้นเลือดขอด สอบถามได้เลยค่ะ

ถ้ามีปัญหามีเส้นเลือดขอดแบบปูดนูนแล้ว หรือ มีขาบวม มีแผลที่ข้อเท้า เป็นต้น กลุ่มนี้คือ เป็นเส้นเลือดขอดระยะรุนแรง หมอแนะนำให้ไปตรวจที่รพ. เพื่อเช็คหลอดเลือดดำที่ขาด้วยการอัลตร้าซาวน์เส้นเลือดทั้งหมดก่อน ก่อนที่จะเลือกวิธีการรักษาค่ะ

มีหลายคนมากๆที่ขอหมอว่าขอลองฉีดสลายแบบธรรมดาไปดูก่อน  ซึ่งส่งผลเสียมากกว่าผลดีดังนี้ค่ะ กรณีที่เรามีหลอดเลือดดำใหญ่ เป็นเส้นเลือดขอด แล้วรักษาด้วยการฉีดสลายธรรมดา จะทำให้เกิดเส้นเลือดฝอยหรือเส้นเลือดขอด กลับมาได้เร็ว และทำการรักษาเส้นเลือดขอดแบบจี้ปิดเส้นใหญ่ยากขึ้นกว่าเดิม เป็นผลเสียต่อตัวคนไข้มากกว่านะคะ

ดังนั้นอย่าเสียน้อยเสียยากค่ะ ถ้าเป็นเส้นใหญ่ ไปตรวจอัลตราซาวน์มาก่อนนะคะ ถ้าไม่มีลิ้นรั่วอะไรค่อยมาฉีดสลายก็ยังไม่สายค่ะ

สรุป

เป็น เส้นเลือด ขอด อันตราย ไหม ในกรณีระยะเริ่มต้นอาจจะยังไม่มีผลกระทบต่อชีวิตเท่าไหร่ แต่ถ้าเข้าสู่ระยะรุนแรง ทั้งในเรื่องของความรำคาญ การปวดขา ขาบวม เป็นผื่นที่ขา หรือเป็นแผล ทำให้มีผลกระทบต่อการทำงานและการใช้ชีวิตประจำวันได้ ดังนั้นการรักษาเส้นเลือดขอดจึงไม่ใช่เป็นแค่เรื่องของความสวยงาม นั่นเองค่ะ

ส่วนการรักษาควรรักษาเส้นเลือดขอดตามระยะเส้นเลือดขอดที่เป็น ไม่แนะนำให้ฉีดสลายเส้นเลือดขอดแบบธรรมดาในกรณีที่เป็นเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่และปูดนูน ควรทำอัลตราซาวน์ตรวจเช็คหลอดเลือดดำที่ขาก่อนการรักษาสำหรับเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่

กรณีเส้นเลือดฝอย หรือเส้นเลือดขอดขนาดเล็กไม่มีอาการปูดนูนสามารถฉีดสลายเส้นเลือดขอดได้

การรักษาพื้นฐานที่สำคัญสำหรับการรักษาเส้นเลือดขอดในทุกระยะอาการของโรคที่เป็นคือการใส่ถุงน่องสำหรับคนเป็นเส้นเลือดขอดเป็นประจำ

สนใจรักษาเส้นเลือดขอดกับหมอปี ทักได้ทุกช่องทางตามนี้เลยค่ะ