เส้นเลือดขอด เกิดจากอะไร มีโอกาสรักษาหายได้หรือไม่

มีคนสงสัย และสอบถามหมอตลอดว่า เส้นเลือดขอดเกิดจากอะไร วันนี้หมอจะเล่าให้ฟังเกี่ยวกับสาเหตุการเกิดเส้นเลือดขอด อย่างลึกซึ้ง จะได้หายสงสัยกันนะคะ ว่าต้นเหตุปัญหาขาลาย ขาไม่สวย จากเส้นเลือดขอด เกิดจากอะไร

เส้นเลือดขอดคืออะไร

เส้นเลือดที่มีความผิดปกติที่ผนังของหลอดเลือด และลิ้นของหลอดเลือด มักเกิดขึ้นที่หลอดเลือดดำที่ขา มากกว่าบริเวณอื่น

ซึ่งเส้นเลือดขอดมีระดับความรุนแรงทั้งหมด 6 ระดับ เป็นการแบ่งตาม CEAP Classification (เป็นการประชุมเกี่ยวกับเส้นเลือดขอดนานาชาติได้ทำการสรุปเอาไว้ค่ะ)

เส้นเลือดขอดมีกี่ระดับ (CEAP Classification)

C 0 Asymptomatic ไม่มีอาการผิดปกติ

C 1 Telangiectasia มีเส้นเลือดฝอยขนาดเล็กกว่า 3 mm

C 2 Varicose Vein เส้นเลือดขอดขนาดมากกว่า 3 mm

C 3 Edema ขาบวม

C 4 Hyperpigmentation-lipodermatosclerosis มีรอยคล้ำที่บริเวณที่เป็นเส้นเลือดขอด มักเป็นที่ข้อเท้า

C 5 Healed ulcer แผลเรื้อรัง ที่อาการดีขึ้นแล้ว

C 6 Active ulcer แผลเรื้อรัง ที่ยังอักเสบอยู่

เส้นเลือดขอดคนเป็นกันเยอะมั้ย

มีการศึกษาระบาดวิทยา หรือการเช็คว่าในประชากรทั่วไปมีคนเป็นเส้นเลือดขอดเท่าไหร่ เป็นการศึกษาในประเทศฝรั่งเศส จำนวน 8,000 คน

พบว่าเป็นเส้นเลือดขอด 48% และมีปัญหาอย่างอื่นร่วมด้วยถึง 36% และเป็นแบบที่มีแผลเรื้อรัง 5%

จะเห็นได้ว่าเป็นกันเยอะมาก และส่งผลไปถึงการใช้ชีวิตของคนไข้ด้วย ไม่ใช่ในเรื่องของความสวยงามเพียงอย่างเดียว เพราะยังมีเรื่องของอาการหรือผลข้างเคียง ทั้งการบวม ปวดขาหรือการเป็นแผล

มีการคำนวนค่าใช้จ่ายในการรักษา โดยรวมนั้นหลายล้านยูโร และส่งผลไปถึงเรื่องของวันทำงานของแรงงานเป็นจำนวนรวมเป็นล้านวัน ดังน้ันการรักษาที่ดี จึงมีความสำคัญต่อทุกภาคส่วน

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดเส้นเลือดขอด

อายุที่มากขึ้น

ยิ่งอายุมากขึ้นอาการยิ่งรุนแรงมากขึ้น

กรรมพันธุ์

กรณีที่มีคนในครอบครัวเป็นเส้นเลือดขอด จะมีโอกาสเป็นเส้นเลือดขอดมากขึ้น 2 เท่า ถ้าเป็นทั้งพ่อและแม่ ลูกมีโอกาสเป็นเส้นเลือดขอด 90% และปัจจุบันได้ทำการศึกษาไปถึงระดับยีนส์และโครโมโซมว่ามีผลกับเส้นเลือดขอด

ผู้หญิงและผู้ชายมีความเสี่ยงในการเป็นเส้นเลือดขอดเท่าๆกัน

แต่ผู้หญิงมักจะเข้ารับบริการการรักษามากกว่า

การตั้งครรภ์หลายครั้ง

เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดเส้นเลือดขอดเพิ่มขึ้น

ความสูง

เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอดมากกว่าเพราะกล้ามเนื้อขาต้องทำงานมากกว่าในการบีบเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ

การยืนหรือนั่งนานๆ

มีโอกาสเป็นเส้นเลือดขอดได้มากขึ้น

ความอ้วน

เป็นปัจจัยเสี่ยงนึงที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอด พบว่าถ้า BMI มากกว่า 30 kg/m2 จะเกิดเส้นเลือดขอดมากกว่าคนที่ BMI <30 ถึง 1.8 เท่า

เชื้อชาติคนผิวดำและคนเอเชียเป็นเส้นเลือดขอดน้อยกว่าชาวยุโรป

ถ้ารูปเท้าผิดปกติมีโอกาสเกิดเส้นเลือดขอดมากขึ้น

เชื่อว่าเกิดจากเท้าเป็นตัวปั๊มเริ่มต้นในการบีบเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ พอเท้าผิดรูปทำให้ระบบการปั๊มเลือดกลับทำได้ไม่ดีเท่ากับคนที่รูปเท้าปกติ

การสูบบุหรี่เพิ่มปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดเส้นเลือดขอด

มีการศึกษาว่าสารพิษในบุหรี่มีผลเสียต่อหลอดเลือดในร่างกายไม่ใช่แค่หลอดเลือดดำเท่านั้น รวมถึงหลอดเลือดหัวใจด้วย

เส้นเลือดขอดเกิดจากอะไร

จากที่หมออธิบายไปตอนต้นว่าเส้นเลือดขอด มีด้วยกันทั้งหมด 6 ระยะ

กลไกการเกิดเส้นเลือดขอดเราจะแบ่งออกเป็น 2 ระยะด้วยกันค่ะ

1 ระยะที่เกิดความผิดปกติ ของหลอดเลือดดำที่ขา ในระยะเริ่มต้น หรือ Primary venous dysfunction  (ระดับ C1-C2)

เกิดจากปัจจัยเสี่ยงที่หมอพูดไปในหัวข้อก่อนหน้าค่ะ ทำให้ผนังหลอดเลือด เกิดความผิดปกติ ผนังหลอดเลือดโป่งและขยายขนาดขึ้น  และลิ้นในหลอดเลือดรั่ว ส่วนนี้เริ่มต้นมาจากการที่เลือดไหลเวียนในหลอดเลือดดำ ที่ผิดปกติไป ถ้าหลอดเลือดนั้นอยู่ในผิวตื้นๆจะเห็นเป็นสีม่วงสีแดง ถ้าอยู่ในระดับลึกก็จะเป็นเส้นเลือดดำที่ขนาดใหญ่ขึ้นเห็นเป็นสีเขียว

2 ระยะที่เกิดความผิดปกติ ของหลอดเลือดดำที่ขา ในระยะรุนแรง หรือ Chronic venous insufficiency (ระดับ C3-C6)

เชื่อว่าการบวมที่ขา หรือเกิดรอยคล้ำที่ขา ไปจนถึงแผลที่ข้อเท้า เกิดจากการที่มีการอักเสบเรื้อรังที่ผนังหลอดเลือดทำให้เม็ดเลือดขาวแทรกตัวเข้าไปในผนังหลอดเลือด และสร้างเอ็นไซม์มาทำลาย คอลลาเจน ในผนังหลอดเลือด จนลิ้นในหลอดเลือดดำหายไป และเอ็นไซม์ที่เม็ดเลือดขาวปล่อยนี้ ทำให้กระบวนการอักเสบรุนแรงมากขึ้น ทำให้เกิดเป็นแผลเรื้อรังในที่สุด

สนใจรักษาเส้นเลือดขอดหรือมีข้อสงสัยสามารถสอบถามกับหมอปี ตามช่องทางเหล่านี้เลยค่ะ